Myśl teologiczną Marcina Lutra można streścić w czterech hasłach, będących również naczelnymi zasadami wittenberskiej Reformacji: tylko Pismo Święte, tylko Chrystus, tylko z Bożej łaski przez wiarę, tylko Słowo Boże.
Tylko Pismo Święte – Sola Scriptura
Reformacja wezwała Kościół do powrotu do Pisma Świętego. Zasada sola Scriptura oznacza, że jedynym źródłem wiary i życia każdego chrześcijanina jest Biblia. Wiary i życia nie może bowiem kształtować tradycja i ludzkie dogmaty.
Wiara wyrasta jedynie ze Słowa Bożego i przez to Słowo jest w nas kształtowana i rodzi nowe życie. Dlatego też to, co jest nie zgodne ze Słowem Bożym musi być odrzucone i usunięte z życia świadomie wierzącego człowieka. Chrześcijanin nie powinien iść w życiu wiary za głosem zwiastowania, które nie wypływa jedynie z Pisma Świętego. Słowa Biblii uczą nas: „Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości” (2 Tm 3,16).
Tylko Chrystus – Solus Christus
Ta szczególna zasada: solus Christus oznacza, że jedynym Zbawicielem świata, Panem życia i śmierci, jedynym i prawdziwym pośrednikiem między Bogiem Ojcem a człowiekiem jest Jezus Chrystus. Jedynie On powinien być przedmiotem wszelkiego uwielbienia i czci. Zasada – tylko Chrystus – wyklucza na podstawie Pisma Świętego pośrednictwo Marii Panny i świętych na drodze zbawienia człowieka. Marię należy stawiać za wzór bogobojnego życia, otaczać szacunkiem, lecz modlić się należy jedynie do Boga przez Jezusa Chrystusa. Tylko przez Chrystusa i w Chrystusie dokonuje się odpuszczenie grzechów i zbawienie.
Wierzymy, że „jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus”. (1 Tm 2,5).
Tylko z Bożej łaski przez wiarę – Sola gratia per fidem
Człowiek zostaje usprawiedliwiony przez Boga ze swoich grzechów jedynie z łaski, dzięki śmierci Jezusa Chrystusa na krzyżu. Wiara jest zaufaniem Bogu, a nie zasługą względem Niego. Wiara jest warunkiem przyjęcia darowanego z łaski usprawiedliwienia. Bez wiary nie możemy przyjąć i przyswoić sobie daru Bożego. Posłuszeństwo woli Bożej i dobre uczynki są owocami wiary, która jest czynna w miłości do Boga i bliźniego. Jedynie w Chrystusie wiara może przynosić owoce w życiu codziennym.
„Albowiem łaską zbawieni jesteśmy przez wiarę, i to nie z was: Boży to dar, nie z uczynków, aby się kto nie chlubił” (Ef 2,8-9).
Tylko Słowo – Solum Verbum
Reformacja na podstawie Pisma Świętego uznała Słowo Boże za jedyne źródło zbawienia człowieka. Zasada solum Verbum – tylko Słowo, oznacza, że dokonane na krzyżu Golgoty zbawienie przez Jezusa Chrystusa udzielane jest nam przez Słowo Boże. Bóg w swoje Słowo włożył moc zbawienia. Dobro ofiary krzyżowej dokonanej raz na zawsze przez Chrystusa, staje się udziałem wszystkich tych, którzy z wiarą słuchają i przyjmują do swego życia Słowa Boga i przystępują do sakramentów zgodnie z nauką samego Chrystusa. Przez wiarę Słowo Ewangelii budzi wiarę w moc Chrystusowego krzyża i Jego zwycięstwo nad moim grzechem, śmiercią i szatanem. (Hbr 4,12)
Kościół posiada dwa sakramenty ustanowione przez Jezusa Chrystusa: Chrzest Święty i sakrament Komunii Świętej. Są one widzialną formą Bożego Słowa. Związane są z obietnicą zbawienia. Jako znaki łaski Bożej, są środkami, przez które skutecznie działa Chrystus.